Vì sao tiếng Anh không được chào đón ở Nhật

Mặc dù có 12 năm học tiếng Anh tiêu chuẩn từ tiểu học cho đến đại học, nhiều người Nhật vẫn gặp khó khăn trong việc nói tiếng Anh. Tuy nhiên, với Thế vận hội Tokyo 2020 và Expo 2025 ở Osaka sắp diễn ra (có thể bị hủy do dịch bệnh covid), Nhật Bản đang có những nỗ lực đáng kể hướng tới toàn cầu hóa. Dưới đây là một số lý do chính khiến tiếng Anh không được chào đón tại Nhật.

* Bài viết này được viết bởi một người Nhật Bản sinh ra và lớn lên ở Nhật Bản, trải qua hệ thống giáo dục của Nhật Bản và tự học tiếng Anh. Đây là những cảm nhận về niềm yêu thích và khó khăn mà người Nhật có xu hướng gặp phải với tiếng Anh.

1. Học tiếng Anh chỉ mang tính đối phó với thi cử

Khi nói đến giáo dục tiếng Anh, các trường học Nhật Bản chủ yếu tập trung vào đọc và viết. Những kỹ năng này được rèn luyện chủ yếu với mục đích vượt qua các kỳ thi, và rất ít thời gian dành cho việc rèn luyện các kỹ năng thực hành như nói và nghe. 

Nói một cách đơn giản, hệ thống giáo dục Nhật Bản rõ ràng đang thiếu một phương pháp để nghiên cứu ứng dụng tiếng Anh thực tế một cách chính xác. Khi học sinh lớn hơn, họ viết và đọc các bài luận dài hơn bằng tiếng Anh, nhưng cuối cùng điều này không nhất thiết góp phần cải thiện kỹ năng tiếng Anh. 

Đọc một đoạn trích từ một cuốn tiểu thuyết và trả lời một câu hỏi liên quan đến nó chỉ nhằm mục đích kiểm tra kỹ năng đọc hiểu và kiến thức của bạn về từ vựng và cụm từ thành ngữ. Mặc dù đây là dấu hiệu cho thấy khả năng tiếng Anh ở một mức độ nhất định, nhưng nó vẫn còn xa so với mức độ trôi chảy khi giao tiếp thực tế.

2. Thiếu các kỹ năng cần thiết để giao tiếp tiếng Anh

Một lý do nữa khiến tiếng Anh không được chào đón tại Nhật cũng nằm trong phương pháp học tiếng Anh của họ.

Để tóm tắt những gì người Nhật đã và đang trải qua, vấn đề với giáo dục tiếng Anh ở Nhật Bản là không có đủ thời gian để sử dụng những gì họ đã học được. Vì họ không biết cách thực sự sử dụng những gì họ biết, thay vào đó họ tập trung vào việc đạt điểm cao trong các bài kiểm tra / vượt qua các kỳ thi, điều này sẽ không tự dẫn đến sự trôi chảy. 

Ngoài ra, có rất ít cơ hội để nói chuyện với người bản xứ tiếng Anh, và các cuộc trò chuyện, tranh luận hoặc thuyết trình bằng tiếng Anh cũng rất hiếm; Ngoài việc xem phim bằng tiếng Anh, người Nhật có xu hướng chỉ tương tác với tiếng Anh ở dạng viết, đọc.

Khi học nói một ngôn ngữ mới, bạn cần các kỹ năng thực hành chứ không chỉ từ vựng hoặc thông tin quá nhiều. Ngay cả khi bạn biết đúng cách để thực hành, nhưng không thực sự thúc đẩy bản thân cố gắng thực hành, thì bạn cũng không thể cải thiện được. 

Điều quan trọng nhất khi trò chuyện là diễn đạt suy nghĩ của bạn thành lời. Chẳng ích gì nếu chỉ lấp đầy bộ não của bạn bằng từ vựng và cụm từ. Bạn có thể hình dung cách các lớp học tiếng Anh được dạy ở Nhật Bản như việc một huấn luyện viên bóng đá dạy một cầu thủ đá bóng qua thủ môn thông qua lời nói chứ không phải thực hành.

3. Mất cơ hội luyện tập vì sợ mắc sai lầm

"Bằng cách phạm sai lầm, bạn có thể học được điều gì đó mới". Đây không phải là một khái niệm xa lạ ở Nhật Bản. Tuy nhiên, lý do khiến người Nhật gặp khó khăn trong việc thông thạo một ngôn ngữ mới không phải do chỉ do hạn chế trong phương pháp học; nó cũng liên kết rất chặt chẽ với một đặc điểm quốc gia bắt nguồn từ hệ thống giáo dục.

Tại các trường học Nhật Bản, học sinh được học về việc trở thành một phần của một nhóm và tầm quan trọng của việc hoạt động theo nhóm này. Kiểu giáo dục này hình thành nên nỗi sợ hãi khi hành động khác với những người xung quanh. 

Tất nhiên, mỗi người là duy nhất theo cách riêng của họ, nhưng người Nhật được dạy để hướng tới nhóm khi còn nhỏ, và nhiều người nghĩ rằng làm theo những gì người khác làm là điều đúng đắn. 

Nhìn chung, phong tục của người Nhật là ưu tiên không phô trương xung quanh thay vì làm cho bản thân nổi bật. Nhiều trẻ em phát triển tâm lý này thông qua giáo dục của họ, và kết quả là chúng có xu hướng tiếp tục tuân thủ điều này khi trưởng thành.

Đây là lý do tại sao nhiều người không nói ra và trả lời các câu hỏi trong lớp (ít nhất là trong môi trường lớp học mà không ai có thể nói ngoại ngữ này). Thay vì phạm sai lầm, họ ưu tiên tránh cảm giác xấu hổ và thậm chí không cố gắng thử thách bản thân.

Một đặc điểm khác của người Nhật là tính cách “nhút nhát”, khiến mọi người luôn chú ý đến xung quanh trước khi hành động. Hầu hết người Nhật cảm thấy quá sức khi nói trước lớp, vì vậy có rất ít cơ hội để mọi người chủ động nói bằng tiếng Anh trong môi trường giáo dục kiểu này.

4. Tiếng Anh không cần thiết trong xã hội Nhật Bản

Xét đến tình hình trong xã hội hiện tại cũng tạo ra các khó khăn khiến tiếng Anh không được chào đón tại Nhật.

Các khu vực như khu vực Kanto (Tokyo, Yokohama, v.v.) và khu vực Kansai (Osaka, Kyoto, v.v.) có lượng cư dân và khách du lịch nước ngoài tương đối cao, nhưng các khu vực khác có rất ít cơ hội để mọi người tiếp xúc với tiếng Anh. - người nói, vì vậy có rất ít người cho rằng tiếng Anh là cần thiết cho cuộc sống hàng ngày.

Nhật Bản đã tiếp tục phát triển trong những năm qua dưới sự ảnh hưởng rộng rãi của các ngôn ngữ và văn hóa phương Tây. Điều này có thể được nhìn thấy ở nhiều khía cạnh khác nhau trên khắp Nhật Bản, đặc biệt là với các bảng chỉ dẫn bằng tiếng Anh ở các nhà ga, đường xá, quảng cáo, thiết kế quần áo, v.v. Mặc dù chúng có thể trông đẹp theo quan điểm của người Nhật, tuy nhiên trên thực tế người Nhật có thực sự để tâm đến các dòng chữ có nghĩa trên tạp chí đó. Môt ví dụ chứng minh rõ ràng cho điều này là hiện tại vẫn có nhiều người Nhật sẽ mua một bài báo về quần áo, thời trang vì họ thích thiết kế mà không suy nghĩ nhiều về những thông tin hướng dẫn được viết trên đó bằng tiếng Anh.

Ngoài ra, trên quy mô quốc tế, Nhật Bản tương đối là một xã hội rất đồng nhất, với phần lớn toàn bộ dân số là người Nhật Bản.

Trong những năm gần đây, ngày càng có nhiều người nước ngoài chuyển đến Nhật Bản, và lượng khách du lịch nước ngoài tăng lên hàng năm. Số lượng người không phải là người Nhật trên đường phố đặc biệt tăng lên ở các thành phố lớn. 

Tuy nhiên, tỷ lệ người không biết tiếng Nhật so với người Nhật này vẫn còn thấp đến mức điều đó không phù hợp với việc học tiếng Anh đối với hầu hết người Nhật.

5. Katakana cản trở việc học tiếng Anh

Biến hóa trong tiếng Nhật dựa trên những từ tiếng Anh cũng gây nhiều nhẫm lẫn và bối rối cho người Nhật đang muốn tếp cận tiếng Anh chuẩn, điều này cũng góp phần làm cho tiếng Anh không được chào đón tại Nhật.

Văn hóa Nhật Bản, nơi có những khía cạnh độc đáo như anime, manga, trò chơi điện tử, điện tử và ô tô, đã trải qua một số thay đổi đáng kinh ngạc trong những năm qua. 

Tất cả các loại ý tưởng, từ ẩm thực đến văn hóa CNTT, đã được tiếp thu từ khắp nơi trên thế giới và hòa nhập liền mạch vào văn hóa Nhật Bản. Nhật Bản rất xuất sắc trong việc tiếp thu các khái niệm từ nước ngoài và biến chúng thành những sáng tạo nguyên bản của Nhật Bản. Ví dụ, trứng tráng được làm thành “omurice”, và tacos được biến thành “taco rice”. Nhật Bản rất giỏi trong việc tiếp thu các ý tưởng nước ngoài khi nó không liên quan đến ngôn ngữ; Tiếng Anh, tuy nhiên, đã có một hình nét lạ trong văn hóa Nhật Bản.

Ví dụ: “Application” (Ứng dụng) thường được gọi là “アプリ" (apuri); Từ “patrol car” là "パトカー" (Patokā), “Key holder” là “キーホルダー” (Kīhorudā), “air conditioner”  là “エアコン” (Eakon) và “intellectual” là “インテリ” (interi). Những từ này được viết bằng katakana, các ký tự được sử dụng cho các từ nước ngoài đã được biến đổi và được sử dụng phổ biến trong tiếng Nhật. Đây cũng là hạn chế cho người Nhật khi học tiếng Anh chuẩn.

Một ví dụ khác là dịch vụ đăng ký âm nhạc Spotify và Apple Music. Người Nhật khi sử dụng chúng sẽ nói サブスク (sabusuku) thay vì “Subscribe”. Tuy nhiên, điều này không áp dụng cho các đối tác video của họ, chẳng hạn như Netflix và Amazon Prime. Điều này có thể là do hầu hết người Nhật thậm chí không biết "sabusuku" có nghĩa là gì và từ gốc xuất phát từ đâu. Ai đó bắt đầu nói những từ viết tắt này vì chúng gần với từ gốc và dễ nói, và nó bắt đầu từ đó.

Gần đây, cũng có nhiều từ đã tồn tại trong tiếng Nhật, nhưng katakana biến đổi đồng âm của tiếng Anh đã được sử dụng và trở nên thông dụng hơn hẳn. Đây thực sự là một vấn đề lớn kìm hãm khả năng học tiếng Anh của người Nhật. 

Ví dụ, từ “Launching”, là “立ち上げ” (Tachiage) trong tiếng Nhật, đã tự trở thành lời nói hàng ngày của người Nhật ở dạng katakana: ローンチ (Rōnchi). Và trong khi từ “立ち上げ” (Tachiage) là đủ để thể hiện được ý nghĩa này nhưng người Nhật vẫn dùng từ như “ローンチパーティー” (Rōnchipātī) (bữa tiệc ra mắt) để thay thế.

Vì người Nhật rất quen thuộc với những từ katakana như thế này, nên có nhiều người không chắc làm thế nào để phân biệt cách phát âm chính xác của các từ như “black”, “red”, “bright” và “right”. Trường hợp này còn xảy ra nhiều hơn khi phát âm đến các từ có âm “r” và “l”, vì chúng được phát âm hoàn toàn giống nhau trong tiếng Nhật.

6. Tiếng Nhật dùng nhiều “Wasei Eigo”

“Wasei eigo”, hoặc các từ tiếng Anh do người Nhật tạo ra, cũng là một yếu tố khác cản trở việc cải thiện tiếng Anh của người Nhật. Những từ này không tồn tại trong tiếng Anh nhưng được tạo ra với sự kết hợp các từ tiếng Anh để phù hợp với nhu cầu ngôn ngữ của người Nhật. 

Một số ví dụ bao gồm "charm point" チャームポイント (Chāmupointo) cho "best feature"; "skinship" スキンシップ (Sukinshippu) cho "physical contact"  và "morning call" モーニングコール (Mōningukōru) cho "wake-up call". Bằng cách tạo từ mới cho những từ không khó, điều này chỉ khiến người Nhật khó học tiếng Anh hơn.

Một ví dụ nổi bật khác của wasei eigo là thế giới “imechen” (viết tắt của image change). Từ này được sử dụng khi ai đó muốn thay đổi hoàn toàn vẻ ngoài của họ. Nếu ai đó muốn cắt tóc ngắn sau khi tóc dài ra, họ sẽ nói "I want to imechen", nhưng người nói tiếng Anh sẽ không hiểu điều này. Phần duy nhất bạn có thể hiểu là người nói đang muốn làm điều gì đó, nhưng bạn sẽ không hiểu điều đó là gì.

“Tension” (căng thẳng) cũng là một từ được sử dụng trong tiếng Nhật hàng ngày để thể hiện sự phấn khích, nhưng trong tiếng Anh, “tension” được sử dụng khi thể hiện sự kích động. Nếu ai đó nói "I’m so high tension!", Điều này sẽ dẫn đến sự nhầm lẫn.

Người Nhật sử dụng những từ này hàng ngày trong khi nghĩ rằng những từ này cũng được sử dụng trong tiếng Anh với ý nghĩa tương tự. Chúng được sử dụng rộng rãi trên internet, trên các phương tiện truyền thông và trong cuộc trò chuyện hàng ngày, nhưng chúng thực sự đang tạo ra một rào cản lớn cho những người học tiếng Anh và cả người đang có ngôn ngữ mẹ đẻ là tiếng Anh đang muốn học tiếng Nhật.

Kết luận

6 lý do trên đã giải thích vì sao tiếng Anh không được chào đón tại Nhật.Tuy nhiên, xã hội Nhật Bản đã không hoàn toàn hiểu được những lý do này, và với ít hoặc không có thay đổi trong hệ thống giáo dục, sẽ khó hơn cho việc sử dụng tiếng Anh tại Nhật.

Nhiều người Nhật muốn học tiếng Anh, nhưng họ không thể học được vì họ không biết cách học. Nhưng thực tế là, với toàn cầu hóa, việc nói đúng tiếng Anh sẽ ngày càng trở nên quan trọng hơn đối với Nhật Bản.

Vì vậy, thay vì do dự khi cho rằng tất cả người Nhật không thể nói tiếng Anh, hãy thử giúp họ cùng nhau nói những câu Tiếng Anh rõ ràng và đơn giản. Bạn có thể tạo nhiều cuộc đối thoại trò chuyện ngắn và đơn giản nhất có thể và nó sẽ giúp xây dựng sự tự tin trong khả năng tiếng Anh của họ. Theo thời gian, những nỗ lực này có thể mang lại kết quả và xây dựng nên một môi trường Nhật Bản sử dụng tiếng Anh phổ biến, kết nối các nền văn hóa và hợp tác thuận lợi.