Chất lượng Code là gì? Cách đánh giá chất lượng code

Hiệu quả công việc của một developer thường được nhận định ở nhiều khía cạnh khác nhau trong việc phát triển một phần mềm. Trong đó có chất lượng code mà họ xây dựng. Nếu bạn là một Developer thì việc hiểu về chất lượng code có ý nghĩa quan trọng đối với sự thăng tiến . Cùng tìm hiểu xem Chất lượng Code là gì? Làm thế nào để đánh giá chất lượng code là tốt hoặc chưa tốt.

Tại sao chất lượng Code lại quan trọng?

Chất lượng Code rất quan trọng vì nó ảnh hưởng đến chất lượng phần mềm tổng thể. Và chất lượng ảnh hưởng đến mức độ an toàn, bảo mật và đáng tin cậy trong codebase của bạn.

Chất lượng Code cao là yếu tố quan trọng đối với nhiều Dev team ngày nay, nhât là đối với những developer đang xây dựng các hệ thống trọng yếu về an toàn.

Thế nào là Good Code và Bad Code?

Giải thích ngắn gọn Good Code là Code có chất lượng tốt. Và đó là code sạch và bền vững với thời gian. Còn Bad Code là Code có chất lượng tệ và nó sẽ không tồn tại lâu.

Về cơ bản, Code được nhận định là tốt khi:

• Thực hiện được đúng mục đích mà nó được tạo ra.
• Tuân theo một phong cách nhất quán.
• Đơn giản để hiểu
• Đã được ghi chép đầy đủ
• Có thể kiểm tra được dễ dàng

Testing là chưa đủ

Không một developer nào là hoàn hảo. Kiểm tra và đánh giá code thủ công sẽ không bao giờ giúp bạn tìm ra triệt để mọi lỗi trong code.

Một nghiên cứu về “Nguồn gốc và phương pháp loại bỏ lỗi phần mềm” cho thấy rằng các developer cá nhân có hiệu suất thấp hơn 50% trong việc tìm kiếm bug trong phần mềm của chính họ. Và hầu hết các hình thức test chỉ đạt hiệu quả 35%. Điều này gây khó khăn cho việc xác định chất lượng.

Lỗi mã dẫn đến rủi ro

Chất lượng code trong lập trình là quan trọng. Khi Code có chất lượng thấp, nó có thể gây ra rủi ro về an toàn hoặc bảo mật. Nếu phần mềm bị lỗi do vi phạm bảo mật hoặc lỗ hổng an toàn thì hậu quả có thể rất nghiệm trọng và khó lường.

Chất lượng là trách nhiệm của mọi người

Chất lượng là công việc của tất cả mọi người từ Developer, Testing cho đến Manager. Chất lượng cao phải là mục tiêu xuyên suốt quá trình phát triển và được mọi người gánh trọng trách.

Làm thế nào để đo lường chất lượng code?

Không thể dùng một cách duy nhất để đo lường chất lượng code và những gì bạn đo lường có thể khác với những gì Dev team khác đo lường. Vì thế chúng ta có nhiều khía cạnh để đánh giá xem chất lượng của một mã có tốt không.

Các khía cạnh chất lượng chính code để đo lường

Dưới đây là năm đặc điểm chính để đo lường chất lượng cao hơn.

Độ tin cậy

Độ tin cậy đo xác suất hệ thống sẽ chạy mà không bị lỗi trong một khoảng thời gian hoạt động cụ thể. Nó liên quan đến số lượng lỗi và tính khả dụng của phần mềm.

Số lượng khuyết điểm có thể được đo bằng cách chạy một công cụ phân tích tĩnh. Tính khả dụng của phần mềm có thể được đo bằng thời gian trung bình giữa các lỗi (MTBF). Số lượng lỗi thấp đặc biệt quan trọng để phát triển một codebase đáng tin cậy.

Khả năng bảo trì

Khả năng bảo trì đo lường mức độ dễ dàng bảo trì của phần mềm. Nó liên quan đến kích thước, tính nhất quán, cấu trúc và độ phức tạp của codebase. Và việc đảm bảo mã nguồn có thể bảo trì dựa vào một số yếu tố, chẳng hạn như khả năng có thể kiểm tra và khả năng có thể hiểu.

Bạn không thể sử dụng một chỉ số duy nhất để đảm bảo khả năng bảo trì. Một số số liệu bạn có thể xem xét để cải thiện khả năng bảo trì là số lượng cảnh báo và các biện pháp độ phức tạp Halstead. Cả công cụ đánh giá tự động và con người đều cần thiết để phát triển các codebase có thể bảo trì.

Khả năng test

Khả năng test đo lường mức độ phần mềm hỗ trợ các nỗ lực test. Nó phụ thuộc vào mức độ bạn có thể kiểm soát, quan sát, cô lập và tự động hóa các hoạt đọng test, trong số các yếu tố khác.

Khả năng test có thể được đo lường dựa trên số lượng trường hợp test bạn cần để tìm ra các lỗi tiềm ẩn trong hệ thống. Kích thước và độ phức tạp của phần mềm có thể ảnh hưởng đến khả năng kiểm tra. Vì vậy, việc áp dụng các phương pháp ở cấp độ mã - chẳng hạn như Cyclomatic Complexity - có thể giúp bạn cải thiện khả năng kiểm tra của thành phần.

Khả năng di động

Khả năng di động đo lường mức độ khả dụng của cùng một phần mềm trong các môi trường khác nhau. Nó liên quan đến tính độc lập của nền tảng.

Không có một thước đo cụ thể nào về khả năng di động nhưng có một số cách bạn có thể đảm bảo. Điều quan trọng là phải thường xuyên kiểm tra mã trên các nền tảng khác nhau, thay vì đợi cho đến khi kết thúc quá trình phát triển. Bạn cũng nên đặt mức cảnh báo trình biên dịch của mình càng cao càng tốt - và sử dụng ít nhất hai trình biên dịch. Việc thực thi một tiêu chuẩn mã hóa cũng giúp cải thiện tính di động.

Khả năng tái sử dụng

Khả năng tái sử dụng đo lường liệu những thứ hiện có - chẳng hạn như code - có thể được sử dụng lại hay không. Nội dung được tái sử dụng dễ dàng hơn nếu chúng có các đặc điểm như tính mô đun (Modularity) hoặc khớp nối lỏng lẻo.

Khả năng tái sử dụng có thể được đo lường bằng số lượng phụ thuộc lẫn nhau. Chạy một trình phân tích tĩnh có thể giúp bạn xác định những sự phụ thuộc lẫn nhau này.

Chỉ số chất lượng code nào được dùng

Có một số chỉ số bạn có thể sử dụng để định lượng chất lượng Code của mình.

Defect Metrics

Số lượng khuyết điểm - và mức độ nghiêm trọng của các khuyết điểm đó - là những thước đo quan trọng của chất lượng tổng thể.
Bao gồm:

• Xác định giai đoạn bắt nguồn của khuyết điểm.
• Số lượng báo cáo lỗi.
• Thời gian để xác định và sửa chữa các khuyết điểm.
• Mật độ khuyết điểm (ví dụ: số lượng khuyết điểm trên mỗi dòng mã).

Chỉ số độ phức tạp

Các chỉ số đo độ phức tạp có thể giúp ích trong việc đo lường chất lượng.

Độ phức tạp theo chu kỳ đo lường số lượng đường dẫn độc lập tuyến tính thông qua mã nguồn của chương trình.

Một cách khác để hiểu chất lượng là tính toán các thước đo độ phức tạp của Halstead. Các biện pháp này:

• Từ vựng chương trình
• Thời lượng chương trình
• Độ dài chương trình được tính toán
• Volume
• Độ khó
• Mức nỗ lực

Kết luận

Việc phân tích và đo lường chất lượng code có thể rất phức tạp, vì chất lượng có thể mang tính chủ quan. Bạn có thể sử dụng một số số liệu để đánh giá khách quan code. Và có một số cách bạn có thể giảm độ phức tạp và cải thiện chất lượng. Quan tâm đến chất lượng Code sẽ giảm chi phí bảo trì và sửa lỗi về lâu dài.