Bí mật cách xây dựng con đường sự nghiệp của BA

• Bạn đang phân vân lựa chọn con đường sự nghiệp của Business Analyst?
• Bạn đang làm trong lĩnh vực Business Analyst nhưng mơ hồ về con đường phía trước?
• Bạn muốn thiết kế một chặng đường tốt nhất khi làm BA?

Tuyệt vời! Việc bạn quan tâm đến việc xây dựng con đường sự nghiệp của một Business Analyst (BA) cho thấy sự nhiệt huyết và tầm nhìn xa của bạn. Để giúp bạn có cái nhìn tổng quan và chi tiết hơn, mình xin chia sẻ một bài blog với chủ đề: Bí mật xây dựng con đường sự nghiệp của một Business Analyst thành công!

Khái quát cơ bản về Business Analyst (BA)

Để có thể định hướng chặng đường của bản thân thì bạn cần hiểu rõ khái niệm và triển vọng của ngành BA. Đây chính là một trong những ngành tiềm năng nhất ở thời điểm hiện tại bên cạnh Data Engineer, Developer,...

Business Analyst là gì? 

Người làm việc trong vị trí BA cần phân tích, đánh giá toàn bộ dây chuyền, quá trình kinh doanh của công ty, các mô hình vận hành và quản lý hiện tại nhằm đưa ra giải pháp mới. Ngoài ra, một người làm BA cũng cần tìm ra được các vấn đề mà công ty đang gặp phải rồi đề xuất phương hướng giải quyết.

IT Business Analyst tạm dịch là chuyên viên phân tích nghiệp vụ phần mềm và truyền thông. Đây có thể xem là cầu nối giữa IT với các mô hình quản lý doanh nghiệp. Cụ thể, nhân sự đảm nhiệm vị trí này sẽ phân tích các yêu cầu của doanh nghiệp bằng kỹ thuật, và đề xuất giải pháp dưới góc độ công nghệ chuyên sâu.

Để giải quyết các vấn đề hoặc đưa doanh nghiệp phát triển thì bộ phận Business Analyst sẽ cần có sự liên kết với các bên liên quan.

Hiểu rõ về vai trò của một Business Analyst

Trước khi bắt đầu xây dựng sự nghiệp, điều quan trọng là bạn phải hiểu rõ về vai trò của một BA. Một BA không chỉ đơn thuần là người thu thập và phân tích dữ liệu, mà còn là cầu nối giữa các bộ phận trong doanh nghiệp, là người đưa ra những giải pháp tối ưu cho các vấn đề kinh doanh.

Vai trò chính của một BA bao gồm:

• Phân tích yêu cầu: Hiểu rõ nhu cầu của khách hàng và các bộ phận liên quan.
• Thiết kế quy trình: Xây dựng các quy trình làm việc hiệu quả.
• Quản lý dự án: Theo dõi và đảm bảo dự án đi đúng kế hoạch.
• Đào tạo: Hướng dẫn người dùng sử dụng các hệ thống mới.

Những kỹ năng cần có trên con đường sự nghiệp của BA

Nếu bạn cho rằng Business Analyst là công việc đơn giản thì thực sự đã sai lầm. Đây là công việc đòi hỏi rất nhiều kỹ năng và kiến thức khác nhau. Để trở thành một BA thành công, bạn cần có càng nhiều các tốt các yếu tố sau đây:

Kiến thức nền tảng:

• Kinh doanh: Có kiến thức về các phương pháp phân tích dữ liệu, mô hình hóa kinh doanh nhiều lĩnh vực khác nhau.
• Quản lý dự án: Kinh nghiệm cũng như các phương pháp quản lý dự án như Agile, Waterfall.
• Công nghệ thông tin: Hiểu biết cơ bản về các hệ thống thông tin, cơ sở dữ liệu, kiến thức về lập trình Front-end và Back-end càng nhiều càng tốt.
• Kiến thức phần mềm quản trị doanh nghiệp: ERP, SAP, Trello, Power BI, 1Office, Jira, Redmine... Hoặc ở Việt Nam thì có BASE, AMIS, FastWork

Các chứng chỉ dành cho BA

Trong lĩnh vực Business Analyst (BA), việc sở hữu các chứng chỉ chuyên nghiệp không chỉ khẳng định năng lực mà còn mở ra nhiều cơ hội việc làm hấp dẫn với mức lương cạnh tranh. Các chứng chỉ chuyên nghiệp phổ biến cho BA:

• PMI-PBA (PMI Professional in Business Analysis): Đây là một trong những chứng chỉ được công nhận rộng rãi nhất, tập trung vào các kỹ năng phân tích kinh doanh cần thiết để thành công trong các dự án.
• CBAP (Certified Business Analysis Professional): Chứng chỉ này được cấp bởi IIBA (International Institute of Business Analysis), đánh giá khả năng thực hiện các hoạt động phân tích kinh doanh theo tiêu chuẩn quốc tế.
• ECBA (Entry Certificate in Business Analysis): Chứng chỉ này phù hợp với những người mới bắt đầu sự nghiệp BA, giúp xây dựng nền tảng kiến thức vững chắc.
• CCBA (Certification of Competency in Business Analysis): Chứng chỉ này dành cho những người có kinh nghiệm làm việc trong lĩnh vực phân tích kinh doanh và muốn nâng cao trình độ chuyên môn.
• Các chứng chỉ khác: Ngoài ra, còn có nhiều chứng chỉ chuyên nghiệp khác như Certified Analytics Professional (CAP), Certified Data Analyst (CDA),... tùy thuộc vào lĩnh vực chuyên môn và định hướng phát triển nghề nghiệp của bạn.

Triển vọng và mức lương của ngành BA

Business Analyst là lĩnh vực đang có triển vọng nghề nghiệp phát triển tốt tại Việt Nam. Không chỉ lĩnh vực IT mà hiện nay BA còn phổ biến ở cả các doanh nghiệp Logistic hay ngân hàng,...

Mức lương BA

Theo một báo cáo từ Payscale vào năm 2023 thì mức lương trung bình cho một người làm ở vị trí BA Quốc tế là từ 65,573 USD/năm. 
Tại Việt Nam, những người làm BA thường có mức lương trung bình dao động từ 20-40 triều/tháng. Tuy nhiên, con số này có thể thay đổi tùy thuộc vào các yếu tố:

• Kinh nghiệm: BA có nhiều năm kinh nghiệm thường nhận được mức lương cao hơn.
• Chứng chỉ: Các chứng chỉ chuyên nghiệp giúp tăng mức lương đáng kể.
• Kỹ năng: Khả năng sử dụng các công cụ phân tích dữ liệu, kỹ năng giao tiếp, làm việc nhóm cũng ảnh hưởng đến mức lương.
• Ngành nghề: Lĩnh vực hoạt động của doanh nghiệp cũng ảnh hưởng đến mức lương.
• Vị trí: BA cấp cao thường có mức lương cao hơn so với BA cấp trung hoặc cấp nhập môn.

BA Senior sẽ có mức lương khoảng từ 20 - 40 triệu/tháng. Đối với cấp quản lý BA thì con số này có thể tăng lên từ 40 - 60 triệu/tháng.

Con đường sự nghiệp của BA hiện nay

Xây dựng con đường sự nghiệp là thứ mà bất kỳ lĩnh vực nào cũng cần có không riêng gì BA. Nếu bạn làm trong ngành Business Analyst thì gần như chắc chắn sẽ trải qua những chặng đường như sau:

Khởi đầu của BA thường bắt đầu với vị trí gì?

Khởi đầu của một BA thường đa dạng và phụ thuộc vào nền tảng học vấn, kinh nghiệm làm việc và công ty bạn ứng tuyển. Dưới đây là một số vị trí thường thấy:

• Trợ lý phân tích: Hỗ trợ các BA senior trong việc thu thập dữ liệu, phân tích và tạo báo cáo.
• Chuyên viên phân tích dữ liệu: Tập trung vào việc phân tích dữ liệu, xây dựng báo cáo và trích xuất thông tin hữu ích.
• Chuyên viên kiểm thử: Kiểm tra chất lượng sản phẩm và đảm bảo nó đáp ứng các yêu cầu của khách hàng.
• Quản lý dự án: Tham gia vào quá trình quản lý dự án, theo dõi tiến độ và đảm bảo dự án đi đúng kế hoạch.

Đây là giai đoạn khi mà bạn chỉ có từ 1 - 2 năm kinh nghiệm. Giai đoạn này, bạn có thể đã nắm được các giai đoạn trong quy trình phân tích dự án nhưng vẫn cần học hỏi và tích lũy nhiều kinh nghiệm hơn.

Senior Business Analyst

Khi bạn có từ 3 năm kinh nghiệm thì con đường phát triển sự nghiệp của một Business Analyst sẽ mở ra nhiều cơ hội mới. Ở giai đoạn này, yêu cầu dành cho bạn là cần phải làm việc độc lập hoàn thành các task được giao dưới vai trò BA với đúng deadline và chất lượng tốt nhất. Bạn vẫn có thể tham khảo hoặc nhận hướng dẫn từ những người khác nhưng về cơ bản vẫn phải tự mình vận hành. Dưới đây là một số vị trí và con đường điển hình mà bạn có thể hướng tới:

1. Business Analyst

• Business Analyst cấp trung: Sau khi đã tích lũy đủ kinh nghiệm, bạn có thể đảm nhận vai trò Business Analyst chính thức. Tại vị trí này, bạn sẽ chịu trách nhiệm toàn diện hơn trong việc phân tích yêu cầu, thiết kế quy trình, và quản lý dự án.
• Business Analyst chuyên ngành: Nếu bạn muốn chuyên sâu vào một lĩnh vực cụ thể như phân tích dữ liệu, phân tích kinh doanh, hoặc phân tích hệ thống, bạn có thể trở thành Business Analyst chuyên ngành.
• Business Analyst cấp cao: Với kinh nghiệm và kiến thức sâu rộng, bạn có thể đảm nhận vị trí Business Analyst cấp cao, tham gia vào các dự án lớn và phức tạp, đồng thời đóng vai trò tư vấn chiến lược cho doanh nghiệp.

2. Các vị trí liên quan đến quản lý

• Quản lý dự án: Với khả năng tổ chức và quản lý dự án, bạn có thể chuyển sang vị trí Quản lý dự án, chịu trách nhiệm điều phối toàn bộ quá trình thực hiện dự án.
• Trưởng nhóm phân tích: Bạn có thể trở thành Trưởng nhóm phân tích, quản lý một nhóm các Business Analyst và chịu trách nhiệm về chất lượng công việc của nhóm.
• Giám đốc sản phẩm: Nếu bạn có đam mê với việc phát triển sản phẩm, bạn có thể hướng tới vị trí Giám đốc sản phẩm, chịu trách nhiệm về vòng đời của sản phẩm từ khâu ý tưởng đến khi ra mắt thị trường.

3. Các vị trí liên quan đến tư vấn

• Tư vấn kinh doanh: Với khả năng phân tích và giải quyết vấn đề, bạn có thể trở thành Tư vấn kinh doanh, hỗ trợ các doanh nghiệp trong việc cải thiện hiệu quả hoạt động và đưa ra các giải pháp kinh doanh.
• Tư vấn công nghệ: Nếu bạn có kiến thức sâu về công nghệ, bạn có thể trở thành Tư vấn công nghệ, giúp các doanh nghiệp lựa chọn và triển khai các giải pháp công nghệ phù hợp.

Mặc dù có nhiều con đường phát triển có tên gọi khác nhau nhưng nội dung công việc đều có liên quan và đều giúp bạn nâng cao kỹ năng, kinh nghiệm của mình. Trong quá trình này bạn cũng sẽ thường xuyên bị chuyển đổi vai trò của mình qua lại trong các vị trí tùy theo dự án hoặc nhu cầu của công ty nên không cần quá lo lắng vì nó vẫn có thể gọi chung là Senior BA.

Không đơn giản để bạn có thể bước lên nấc thang “Senior”. Những yêu cầu dành cho Senior là rất cao, đương nhiên áp lực và tiêu chuẩn công việc cũng khó hơn. 

Tất nhiên, khi đã đạt tới trình độ Senior thì bạn sẽ nhận được mức lương cao hơn. Không chỉ phạm vi công việc, mối quan hệ mà tầm ảnh hưởng của bản thân bạn cũng sẽ được phát triển rất nhanh chóng.

Hướng đi sau Senior BA

Sau khi bạn đã làm việc ở vai trò Senior Business Analyst một thời gian thì hoàn toàn có thể tìm hướng đi mới cho bản thân. Những ngã rẽ sau này hoàn toàn phụ thuộc vào đam mê và mục tiêu nghề nghiệp của bạn.

Cách để bạn xây dựng con đường sự nghiệp của BA tốt nhất

Bất kỳ ai trong chúng ta khi làm Business cũng đều muốn có một sự nghiệp hoàn hảo nhất. Để đạt được điều này thì bạn cần phải không ngừng nỗ lực, phấn đấu. Đặc biệt, một tiến trình khoa học cũng là thứ bạn không nên bỏ qua.

Con đường sự nghiệp của BA về cơ bản là vẫn đi theo những khuôn khổ nhất định. Tuy vậy, đối với mỗi người thì sẽ có tốc độ phát triển khác nhau. Ngoài ra, bạn hoàn toàn có thể lựa chọn các hướng đi tốt cho riêng mình sau khi đã nắm vững các kiến thức kinh nghiệm Business Analyst.