So sánh JavaScript và Python, bạn nên chọn ngôn ngữ lập trình nào?

JavaScript và Python là hai ngôn ngữ lập trình, bạn sẽ được nghe nhiều về chúng khi bắt đầu khám phá những nghề nghiệp tiềm năng trong lĩnh vực IT. Nhưng mặc dù chúng thường được nhắc đến khi so sánh với nhau, nhưng đó không thực sự là một cuộc thi xếp hạng. Cả hai ngôn ngữ đều là những công cụ mạnh mẽ để xây dựng trang web, ứng dụng web và chương trình phần mềm. Mỗi cái đều có điểm mạnh riêng (đôi khi trùng lặp với cái kia), nhưng cũng có một số điểm khác biệt. Nếu bạn đã sẵn sàng tìm hiểu rõ ràng giữa Python và JavaScript, hãy cùng xem xét trực tiếp hai ngôn ngữ và xem chúng có ý nghĩa gì.

Nội dung chính:

1. JavaScript là gì?
2. Python là gì?
3. Python và JavaScript — Bạn nên chọn cái nào?
4. Python và JavaScript — Mất bao lâu để học, bạn có thể học ở đâu và cơ hội việc làm?

1. JAVASCRIPT LÀ GÌ?

JavaScript là một ngôn ngữ script được sử dụng để tạo và kiểm soát nội dung trang web động.

JavaScript là ngôn ngữ script

Ngôn ngữ script yêu cầu các chương trình máy tính (như trang web hoặc ứng dụng web) “thực hiện các thao tác, lệnh nào đó” mà bạn, người đang ngồi trước desktop hoặc điện thoại, không cần phải làm các thao tác đó.

Ngôn ngữ script chỉ là một loại ngôn ngữ mã hóa khác. Chúng được sử dụng để làm cho mọi thứ dễ dàng hơn cho người dùng bằng cách tự động hóa các quy trình trang web và ứng dụng mà bạn cần phải tự thực thi, mỗi lần và mọi lúc. Không có tập lệnh, bất kỳ thay đổi hoặc cập nhật trực tiếp nào trên các trang web bạn truy cập sẽ yêu cầu tải lại trang theo cách thủ công hoặc bạn phải đi qua một loạt menu tĩnh để truy cập nội dung bạn đang theo dõi. Khi bất kỳ thứ gì trên trang web hoặc ứng dụng web tự động tạo hoạt ảnh, làm mới hoặc điều chỉnh theo thông tin đầu vào của bạn, đó thường là ngôn ngữ tập lệnh giúp điều đó xảy ra.

JavaScript là ngôn ngữ script được rất nhiều người sử dụng

JavaScript là tiêu chuẩn ngành được sử dụng bởi tất cả mọi người từ Google và Facebook đến các nhà phát triển web cấp thấp.

JavaScript là một trong số các ngôn ngữ lập trình, nhưng nó còn hơn thế nữa — nó là ngôn ngữ viết mã tiêu chuẩn của ngành. Bạn sẽ thấy rằng những gã khổng lồ kỹ thuật số như Google, Facebook, Youtube, Wikipedia và Amazon đều sử dụng nó theo trang web khảo sát công nghệ web W3Techs. Khi dòng news feed Facebook của bạn cập nhật trên màn hình hoặc Google đề xuất các cụm từ tìm kiếm dựa trên một vài chữ cái bạn đã nhập vào thanh tìm kiếm của mình, thì JavaScript sẽ thực hiện công việc của nó.

Đồng thời, JavaScript đủ linh hoạt và có thể mở rộng để một nhà phát triển mới bắt đầu có thể sử dụng nó để tạo trang web cho cửa hàng hoa của bạn bè họ. Điểm mấu chốt ở đây: từ những gã khổng lồ công nghệ cho đến những sinh viên lập trình đầy tham vọng, JavaScript là thứ cần biết (hoặc ít nhất là nên biết) được sử dụng để khiến “nội dung trang web tĩnh” sang các trang web động (hình ảnh động, ảnh cuộn, biểu mẫu tương tác). Điều này cũng có nghĩa là JavaScript thường được sử dụng bởi các nhà phát triển giao diện người dùng UI/UX Designer (các nhà phát triển trang web làm việc trên các phần hiển thị của trang web mà người dùng tương tác trong trình duyệt web của họ) vì nó là thứ làm cho mọi thứ trở nên đẹp mắt và thân thiện với người dùng hơn.

JavaScript xuất hiện ở mọi nơi

JavaScript được tích hợp sẵn trong các trình duyệt web hiện đại, vì vậy nó không yêu cầu tải xuống hoặc trình biên dịch bổ sung để sử dụng.

JavaScript là ngôn ngữ lập trình được sử dụng phổ biến cho các trang web và ứng dụng đến nỗi nó trở thành một phần không thể thiếu để làm cho web hoạt động — có nghĩa là tất cả các trình duyệt web chính (Chrome, Firefox, Safari, v.v.) đều được trang bị công cụ có thể hiển thị JavaScript. Nói cách khác, bất cứ khi nào bạn truy cập một trang web bằng trình duyệt web, trình duyệt đó sẽ có thể xử lý bất kỳ nội dung JavaScript nào bạn bắt gặp.

Vậy điều đó có ý nghĩa gì đối với các nhà phát triển là ít việc hơn. Lợi ích ở đây là các lệnh JS có thể được nhập trực tiếp vào tài liệu HTML và trình duyệt web sẽ có thể hiểu chúng tự động. Điều này có nghĩa là code bằng JavaScript không yêu cầu tải xuống bất kỳ chương trình hoặc trình biên dịch bổ sung nào — nếu bạn có trình duyệt web hiện đại, trình duyệt này sẽ có menu dành cho nhà phát triển với JavaScript được tích hợp sẵn.

Đừng quên về thư viện và Framework JavaScript

Các thư viện và framework JavaScript cung cấp cho các nhà phát triển code JavaScript được viết sẵn cho các chức năng JS cơ bản, tăng tốc quá trình code. 
Bản thân ngôn ngữ JavaScript thô được các nhà phát triển gọi là “Vanilla JavaScript”. Và trong khi bạn chắc chắn có thể viết mã các hàm JavaScript bằng cách sử dụng không hơn không kém Vanilla JavaScript , JS cung cấp một số công cụ có thể giúp cuộc sống của nhà phát triển JavaScript dễ dàng hơn. Bạn sẽ nghe thấy chúng được gọi là thư viện JavaScript hoặc framework JavaScript. Những công cụ này bao gồm các thư viện JavaScript như jQuery và các khung JavaScript như AngularJS và ReactJS.

• Thư viện JavaScript là tập hợp các đoạn mã JS có thể được sử dụng để thực hiện các tác vụ JavaScript thông thường. Thay vì bắt đầu từ vạch xuất phát mỗi khi bạn cần thêm một trong những tính năng thông thường này vào dự án JavaScript, bạn có thể sử dụng các đoạn mã được viết sẵn từ các thư viện như jQuery.
• Framework JavaScript là tập hợp các thư viện JS không chỉ bao gồm các đoạn mã JS mà còn cung cấp cho các nhà phát triển một mẫu (bạn biết đấy, một “framework”) để sắp xếp mã JavaScript trên trang web của họ.

2. PYTHON LÀ GÌ?

"Python là một ngôn ngữ lập trình cấp cao, hướng đối tượng, được diễn dịch với ngữ nghĩa động."

Đây là định nghĩa tóm gọn của Python Software Foundation và chắc chắn bạn sẽ chưa thể hiểu rõ được ngôn ngữ lập trình Python trước khi đọc phần giải thích dưới đây

Python là ngôn ngữ lập trình định hướng đối tượng

Trong khi JavaScript là ngôn ngữ script, Python là ngôn ngữ lập trình hướng đối tượng — một loại ngôn ngữ mã hóa cho phép các nhà phát triển xây dựng các trang web và ứng dụng bằng các khối xây dựng ảo (tức là các đối tượng).

Một trong những chìa khóa của cuộc tranh luận JavaScript và Python là hiểu được sự khác biệt cơ bản của chúng. JavaScript là một ngôn ngữ script, trong khi Python là một phần của lớp ngôn ngữ mã hóa được gọi là ngôn ngữ “hướng đối tượng”.

Nhưng chúng ta vẫn cần một định nghĩa trực quan hơn.

Hãy nhớ cách các ngôn ngữ script như JavaScript yêu cầu các trang web và ứng dụng web “làm điều gì đó?” Bạn có thể hình dung đây là ngôn ngữ tập lệnh chuyển một tập lệnh tới chương trình máy tính mà nó được gắn vào, chương trình này sau đó đọc và hoạt động.

Các ngôn ngữ hướng đối tượng (như Python) có một cách tiếp cận khác — những ngôn ngữ này cho phép các lập trình viên tạo các đối tượng ảo trong mã của họ và cung cấp cho mỗi đối tượng này các thuộc tính và khả năng độc đáo. Tất cả các đối tượng mà nhà phát triển tạo ra sau đó có thể tương tác với nhau hoặc tự thực hiện các hành động.

Một ngôn ngữ lập trình hướng đối tượng cung cấp cho các nhà phát triển một tập hợp các khối xây dựng ảo. Mỗi khối (hoặc đối tượng) được xác định theo hình dạng, kích thước và kiểu hành vi của nó (ví dụ: nếu được xếp chồng lên trên một loại khối khác thì có thể xếp chồng lên nhau không? Các loại khối khác có thể xếp chồng lên trên nó không? Nó được đặt đúng vị trí hiện nay?). Trong khi đó, các nhóm đối tượng có thể được đưa ra hướng dẫn — ví dụ: một lập trình viên có thể hướng dẫn một nhóm các khối “A” xây dựng một tòa tháp, trong khi yêu cầu một nhóm các khối “B” tạo các bước dẫn đến đỉnh tháp.

Thông qua mô hình đối tượng này, các ngôn ngữ lập trình hướng đối tượng như Python giảm độ phức tạp cho các nhà phát triển bằng cách bắt chước các động lực xây dựng trong thế giới thực và cung cấp cho các lập trình viên một cấu trúc rõ ràng để làm việc. Các đối tượng có thể được cô lập và duy trì riêng biệt với phần còn lại của mã của chúng (giúp xác định vị trí và fix bug dễ dàng hơn) và sau khi được tạo, chúng có thể dễ dàng sử dụng lại trong các chương trình sau này.

Vậy Python được dùng để làm gì?

Python có thể được sử dụng để phát triển phần mềm phần đầu, nhưng nó cũng có thể được sử dụng cho các mục đích viết script, tương tự như JavaScript.

Theo Python Software Foundation, Python phục vụ hai mục đích phổ biến. Nó có thể được sử dụng để phát triển phần mềm quy mô đầy đủ (tức là để tạo toàn bộ chương trình phần mềm), nhưng — do cú pháp hướng đối tượng, dễ học (nơi các lập trình viên làm việc trực tiếp với các đối tượng làm khối xây dựng của họ) nên Python cũng là một ngôn ngữ lý tưởng “ kịch bản hoặc ngôn ngữ để kết nối các thành phần hiện có (của một trang web hoặc ứng dụng phần mềm) với nhau”.

Nghe có vẻ như JavaScript và Python giống nhau? Đúng vậy. Mặc dù nó không phải là một ngôn ngữ lập trình thông thường, nhưng Python có thể được sử dụng để viết các hàm (giống như JavaScript — một ngôn ngữ kịch bản script — có thể được sử dụng cho các tác vụ lập trình mục đích thông thường hơn). Bài học ở đây là bỏ thuật ngữ và định nghĩa sang một bên, viết mã không phải là chỉ có 2 màu trắng và đen — bài kiểm tra cuối cùng cho một ngôn ngữ và việc sử dụng nó là… hoạt động tốt, hữu ích.

Nếu một lập trình viên tìm thấy giải pháp tốt nhất để viết script cho dự án của họ là sử dụng Python, thì họ nên sử dụng Python. Đồng thời, nếu JavaScript là công cụ lý tưởng để mã hóa ứng dụng di động mà bạn đang xây dựng, thì JavaScript chính là công cụ!

Một điểm cần làm rõ khi nói đến Python và tập lệnh: Python có nhiều khả năng được sử dụng cho tập lệnh “phía máy chủ” hơn là “phía máy khách” (phía máy chủ là cơ sở dữ liệu “ẩn” và máy chủ web cho phép các trang web và ứng dụng "Làm việc", trong khi phía máy khách bao gồm các phần của trang web hoặc ứng dụng mà bạn nhìn thấy trên màn hình của mình với tư cách là "máy khách" hoặc người dùng), nhưng điều này không có nghĩa là Python cũng không thể xuất hiện tập lệnh ở phía máy khách. Tương tự, JavaScript là trụ cột chính của phía máy khách (hoặc giao diện người dùng), nhưng cũng hoàn toàn có khả năng được sử dụng ở phía máy chủ.
Python cũng có cho mình những thư viện và Framework tương tự như JavaScript.

3. JAVASCRIPT VÀ PYTHON — BẠN NÊN CHỌN CÁI NÀO?

Nếu bạn đang tìm cách quyết định giữa JavaScript hay Python, chúng tôi sẽ đưa ra một chút lợi thế cho JS — chỉ vì nó rất tốt cho công việc web cấp độ đầu vào.

Bây giờ bạn đã hiểu cơ bản về cả hai ngôn ngữ, chúng ta có thể quay lại để so sánh chúng trực tiếp.

• Có phải một ngôn ngữ vốn đã tốt hơn ngôn ngữ kia?
• Nếu bạn phải chọn một cái để bắt đầu, nó phải là cái nào?
• Và nếu bạn chọn một ngôn ngữ lập trình, bạn sẽ mất bao lâu để học, bạn có thể học nó ở đâu và bạn có thể làm những công việc gì?

Cách chọn học ngôn ngữ lập trình: hướng dẫn ngắn gọn

Bước 1: Công ty của bạn (hoặc công ty bạn muốn làm việc cho) sử dụng những NNLT gì?
Về việc ngôn ngữ nào tốt hơn, điều đó cuối cùng phụ thuộc vào tình huống cụ thể của bạn và bạn sẽ sử dụng ngôn ngữ đó để làm gì — nếu bạn đang xin việc tại một công ty sử dụng Python, thì Python là ngôn ngữ bạn nên tập trung vào . Nếu bạn đặt hết tâm huyết vào vai trò nhà phát triển JavaScript… bạn biết mình nên chọn cái nào.

Bước 2: Nếu đây là lần đầu tiên bạn học ngôn ngữ lập trình, hãy bắt đầu bất cứ NNLT nào cảm thấy thoải mái và nhiều hứng thú nhất.
Nếu bạn chưa đến thời điểm tìm một công việc cụ thể? Lời khuyên đầu tiên, quan trọng nhất là chọn một ngôn ngữ, bất kỳ ngôn ngữ nào mà bạn cảm thấy hứng thú nhất — bởi vì trong lần đầu tiên khá quan trọng để xây dựng tư duy của bạn về ngôn ngữ lập trình cơ bản. Sau khi bạn học ngôn ngữ đầu tiên của mình, thì việc học những ngôn ngữ tiếp theo sẽ nhanh chóng và dễ dàng hơn vì bạn đã hiểu nền tảng tư duy về NNLT.

Bước 3: Nếu bạn đang thử quyết định giữa JavaScript và Python và bạn thực sự muốn hướng dẫn, hãy tìm hiểu JavaScript
Trong trường hợp Python vs JavaScript nổi bật như sự lựa chọn của bạn giữa các điểm bắt đầu, bạn có thể chọn JavaScript. Phát triển web giao diện người dùng là một điểm tiếp cận trực tiếp với công nghệ (và một điểm đặc biệt tốt cho những người làm freelance và các vị trí nhà phát triển web cấp thấp) và JavaScript là một ngôn ngữ giao diện người dùng cơ bản. 
Tuy nhiên, bạn cũng có thể thực hiện công việc giao diện người dùng với Python, nhưng khi xem xét Python và JavaScript, JS là một điểm nổi bật rõ ràng để phát triển giao diện người dùng xứng đáng được đề xuất.

Tất nhiên — vì học code nói chung là điều quan trọng nhất nên hoàn toàn không có gì sai khi học Python, vì vậy hãy ra quyết định chốt hạ bằng cách xem lại thời gian học mỗi ngôn ngữ, nơi bạn có thể học chúng và loại công việc IT dựa nhiều vào các kỹ năng Python và JavaScript tương ứng.

4. MẤT BAO LÂU ĐỂ HỌC PYTHON VÀ JAVASCRIPT, BẠN CÓ THỂ HỌC Ở ĐÂU & CƠ HỘI VIỆC LÀM?

Học JavaScript

Học các kiến thức cơ bản về JavaScript thường mất vài tháng (tối đa một năm). Bạn có thể bắt đầu học với các hướng dẫn online hoặc các khóa học miễn phí lẫn có phí online.

Mất bao nhiêu thời gian học

Mặc dù lộ trình học tập JavaScript có thể hơi tốn thời gian hơn một chút so với các kỹ năng phát triển giao diện người dùng cơ bản nhất (các ngôn ngữ như HTML và CSS, có thể học trong vòng chưa đầy một tháng), bạn vẫn có thể nắm được các kiến thức cơ bản về JS trong vài tháng, không đến 1 năm — và điều đó đúng cho dù bạn học qua các lớp học online hay tự học qua sách. Nói chung, các chuyên gia JavaScript khẳng định rằng vài tháng là khung thời gian để học kiến thức cơ bản về JavaScript.

Học ở đâu

Bạn có thể tìm hiểu các nguyên tắc cơ bản về JS với các hướng dẫn từ các trang web như Learn JS và Lynda. Và khi bạn đã sẵn sàng tìm hiểu mọi thứ cần thiết để sử dụng JavaScript như một nhà phát triển giao diện người dùng, hãy bắt đầu dấn thân vào các khóa học dành cho nhà phát triển giao diện người dùng, có thể dành đến 3 tháng để hoàn thành các khóa học online, uy tín.

Học Python

Giống như JavaScript, kiến ​​thức cơ bản về Python có thể được học trong vài tháng và Python Software Foundation có một hướng dẫn người dùng hiệu quả.

Mất bao nhiêu thời gian học

Và khi nói đến việc mất bao lâu để làm quen với những điều cơ bản về Python? Tương tự như JavaScript, các nhà phát triển từng học qua đều đồng ý về khoảng thời gian từ một tháng đến một năm. 

Học ở đâu

Nếu bạn đang tìm kiếm tài nguyên để giúp bạn học Python, bạn nên đi thẳng đến Hướng dẫn dành cho người mới bắt đầu của Python Software Foundation. Tài nguyên miễn phí này có nhiều hướng dẫn dành cho người mới bắt đầu Python, bao gồm tài liệu dành riêng cho người mới bắt đầu chưa có kinh nghiệm lập trình và tài liệu dành cho người mới bắt đầu có một số kinh nghiệm lập trình. Nếu bạn đang tìm kiếm nhiều tài nguyên học Python hơn nữa, hãy thử các trang web như learningpython.org và python-guide.org.

Có thể bạn quan tâm: 

11 điều không thể bỏ lỡ khi bắt đầu học lập trình Python

Top 10 tài liệu lập trình Python cơ bản và nâng cao

Các cơ hội việc làm JavaScript và Python

Tự hỏi những loại công việc kỹ năng Python và JavaScript sẽ đủ điều kiện cho bạn? Indeed.com liệt kê hơn 40.000 tin tuyển dụng liên quan đến JavaScript và hơn 65.000 tin tuyển dụng Python.

Các công việc JavaScript hiện tại bao gồm nhiều vai trò định hướng giao diện người dùng (phù hợp với danh xưng của JavaScript) và Indeed báo cáo mức lương trung bình là 61.880 đô la cho các vị trí nhà phát triển JavaScript fresher.

Các công việc Python trên Indeed cũng bao gồm các vị trí cấp junior như kỹ sư đảm bảo chất lượng và kỹ sư phần mềm cấp fresher, với một số vị trí chuyên môn và cấp cao hơn như kỹ sư máy học /AI được kết hợp (do định hướng mục đích chung hơn của Python). Trong khi đó, Indeed báo cáo mức lương trung bình của nhà phát triển Python cấp junior là 80.786 đô la.