Hành trình gần 20 năm game made in Việt Nam, hiện nay đã có gì?

Sản xuất các dòng game made in Việt Nam nổi tiếng là mong ước của rất nhiều người trong 20 năm qua. Kể từ khi chúng ta biết đến định nghĩa game và bắt đầu phát triển thì đã đi qua rất nhiều thăng trầm. Vậy, hãy cùng đánh giá xem thị trường game Việt Nam hiện nay đã có gì.

Tổng quan sự hình thành và phát triển của game made in Việt Nam

Tuy về lĩnh vực công nghệ và phần mềm, Việt Nam đang có những bước phát triển vượt bậc. Tuy nhiên, lĩnh vực phát triển game made in Việt Nam lại vẫn tụt lại phía sau rất xa. Trừ một số công ty phát hành game như VNG, công ty gia công game cho nước ngoài như Gameloft và một số cá nhân phát triển game tự do (Flappy Bird và Only Up), hiện nay chúng ta vẫn chưa thực sự có những công ty phát triển game chuyên nghiệp xứng đáng gọi là made in Việt Nam.

Các cột mốc hình thành và phát triển

Tương tự những ngành kinh tế khác, nền công nghiệp game Việt Nam cũng phát triển theo đồ thị hình sin. Về cơ bản, điểm cực tiểu khá nhiều nhưng cũng đã xuất hiện một số thời kỳ cực đại.

Các thể loại game made in Việt Nam theo từng thời kỳ

Về cơ bản, chúng ta có thể chia game thành các dòng: Web Base game, Action (hành động), Action-Adventure (hành động phiêu lưu), RPG (Nhập vai), Simulation (Mô phỏng), Strategy (Chiến thuật), Puzzle (Giải đố), Card game - Board game (thẻ bài),...

Mỗi thời kỳ thì nhu cầu người chơi lại có sự khác nhau rõ ràng. Từ đó các Studio phát hành, sản xuất game cũng cần có sự thay đổi.

Ở giai đoạn sơ khai, game Việt Nam chủ yếu chỉ mới bắt đầu bằng các thể loại đơn giản. Nhìn chung chúng có sự tương đồng với các thể loại trò chơi như mô phỏng, xếp hình,...

Trong giai đoạn từ 2013, game Việt Nam bắt đầu gây được tiếng vang. Flappy Bird chính là trò chơi đã tạo tiếng vang lớn này cho Việt Nam. Đây là trò chơi thuộc thể loại endless score-based game.

Sau thời kỳ này, game sản xuất bởi người Việt trở nên rất đa dạng và phong phú. Chúng bao gồm nhiều thể loại như thể thao, đối kháng, sinh tồn, nhập vai,...

Các thành tựu nổi bật của game made in Việt Nam

Để xác định chính xác thì gần như game Việt chỉ có sự phát triển trong khoảng 10 năm gần đây. Đó cũng là khoảng thời gian mạng xã hội, máy tính và công nghệ phổ biến hơn ở nước ta.

Tuy chỉ mới trải qua một khoảng thời gian ngắn như vậy nhưng game từ người Việt lại có rất nhiều thành tựu nổi bật. Ở đây chúng tôi sẽ chỉ nói về các trò chơi được sản xuất hoàn toàn bởi người Việt.

Đánh giá về ngành game tại Việt Nam hiện nay

Có lẽ là một chặng đường đủ dài để chúng ta có sự đánh giá về game Việt. Đây cũng là căn cứ để định hướng về tiềm năng và thách thức của ngành game trong tương lai.

Thị trường game nội địa

Theo công bố từ Cục Phát thanh Truyền hình và Thông tin điện tử ở cuối năm 2022 thì game made in Việt Nam chiếm 12% tổng ngành. 

Đây được xem là một con số bùng nổ so với xuất phát điểm. Tuy nhiên so với toàn thị trường thì đây vẫn là một con số khá khiêm tốn.

Ngoài ra, cơ quan này cũng đưa ra số liệu với 300 doanh nghiệp phát hành, sản xuất game tại Việt Nam được cấp phép. Tính tới tháng 8/2022 đã có 52 doanh nghiệp phải dừng hoạt động hoặc bị thu hồi giấy phép.

Nhìn chung, thị trường game nội địa hiện nay khá phong phú. Những thể loại như kiếm hiệp, thể thao, nhập vai, sinh tồn được người chơi rất yêu thích. Vì đa số chúng đều là game từ nước ngoài nên đã làm thị trường game nội địa bị chèn ép khá nhiều.

Ngoài ra, các dòng game nội địa Việt được ví như “mưa mùa hạ”. Điều này không đến từ nội lực nhân lực mà là hạ tầng, công nghệ và vốn đầu tư của Việt Nam còn quá ít.

Một số công ty game nội địa nổi bật:

Inspire Lab

Inspire Lab Việt Nam là một công ty công nghệ chuyên cung cấp các giải pháp và dịch vụ trong lĩnh vực game, tài chính công nghệ (fintech), và metaverse. Công ty được thành lập vào năm 2018, với trụ sở chính tại Thành phố Hồ Chí Minh hiện nay có hơn 130 nhân sự.

Trong lĩnh vực game, Inspire Lab Việt Nam cung cấp các dịch vụ phát triển game, phát hành game, và dịch vụ game. Công ty đã phát triển và phát hành thành công một số tựa game di động trên thị trường quốc tế, bao gồm:

• Myth of Empires (2020): Một game chiến lược thế giới mở được phát triển dựa trên nền tảng blockchain.
• Heroes of Warsong (2021): Một game nhập vai chiến thuật được phát triển dựa trên nền tảng blockchain.
• Metaverse Land (2022): Một nền tảng metaverse cho phép người dùng mua bán và sở hữu tài sản ảo.

Faceroll Games

Faceroll Games Việt Nam là một công ty phát triển game có trụ sở tại Thành phố Hồ Chí Minh, được thành lập vào năm 2019. Công ty tập trung phát triển các tựa game casual và mobile, với mục tiêu mang đến những trải nghiệm giải trí đơn giản và thú vị cho người chơi. Một số tựa game nổi bật của Faceroll Games Việt Nam bao gồm:

• Cute Knight (2020): Một game hành động chạy theo chiều dọc với đồ họa dễ thương.
• Idle Hero (2021): Một game nhập vai idle với lối chơi đơn giản nhưng gây nghiện.
• Clash of Tanks (2022): Một game chiến thuật thời gian thực với đồ họa 3D tươi sáng.

Faceroll Games Việt Nam hiện đang có đội ngũ hơn 100 nhân viên, với nhiều kinh nghiệm trong lĩnh vực phát triển game. Công ty đang tích cực phát triển các sản phẩm mới, nhằm đáp ứng nhu cầu giải trí ngày càng cao của người chơi.

Dưới đây là một số thành tựu nổi bật của Faceroll Games Việt Nam:

• Được vinh danh là một trong 10 công ty game có tốc độ tăng trưởng nhanh nhất Việt Nam năm 2022.
• Được nhận giải thưởng "Công ty Game mobile sáng tạo nhất Việt Nam" năm 2022.
• Được nhận giải thưởng "Công ty Game casual có tiềm năng phát triển nhất Việt Nam" năm 2023.

Faceroll Games Việt Nam là một trong những công ty phát triển game trẻ trung và tiềm năng của Việt Nam. Công ty đang ngày càng phát triển mạnh mẽ, và được kỳ vọng sẽ tiếp tục mang đến những tựa game chất lượng cho người chơi.

VinaGame (VNG)

VinaGame (VNG) là một công ty công nghệ thông tin của Việt Nam, được thành lập vào năm 2004. Công ty hoạt động trong các lĩnh vực chính bao gồm trò chơi trực tuyến, truyền thông đa phương tiện, công nghệ tài chính và dịch vụ điện toán đám mây.

VNG là một trong những công ty công nghệ hàng đầu Việt Nam, với hơn 4.000 nhân viên và hơn 100 triệu người dùng trên toàn cầu. Công ty đã phát triển và phát hành thành công một số tựa game trực tuyến nổi tiếng, bao gồm Võ Lâm Truyền Kỳ, Kiếm Thế, Boom online, và Tốc Chiến.

VNG đã góp phần quan trọng vào sự phát triển của ngành công nghiệp công nghệ thông tin Việt Nam. Công ty đã giúp Việt Nam trở thành một trong những thị trường game trực tuyến lớn nhất thế giới, và đã đóng góp vào sự phát triển của các lĩnh vực truyền thông đa phương tiện, công nghệ tài chính và dịch vụ điện toán đám mây.

Dưới đây là một số thành tựu nổi bật của VinaGame:

• Được vinh danh là một trong 100 doanh nghiệp công nghệ có tốc độ tăng trưởng nhanh nhất thế giới năm 2022.
• Được nhận giải thưởng "Công ty Game có doanh thu cao nhất Việt Nam" năm 2022.
• Được nhận giải thưởng "Công ty Công nghệ thông tin có giá trị thương hiệu cao nhất Việt Nam" năm 2023.

VinaGame là một công ty công nghệ hàng đầu Việt Nam, với tiềm năng phát triển to lớn trong tương lai. Công ty đang tích cực phát triển các sản phẩm và dịch vụ mới, nhằm đáp ứng nhu cầu của người dùng và doanh nghiệp trên toàn thế giới.

VTC Game

VTC Game là một công ty phát hành game trực tuyến tại Việt Nam, trực thuộc Tổng Công ty Truyền thông Đa phương tiện Việt Nam (VTC). Công ty được thành lập vào năm 2006, và hiện là một trong những công ty phát hành game lớn nhất Việt Nam.

VTC Game hoạt động trong lĩnh vực phát hành game trực tuyến, bao gồm các tựa game nhập vai, game bắn súng, game chiến thuật, và game casual. Công ty đã phát hành thành công một số tựa game nổi tiếng tại Việt Nam, bao gồm Audition, Đột kích, FIFA Online 3, PUBG Mobile,...

VTC Game cũng cung cấp các dịch vụ liên quan đến game, bao gồm dịch vụ thanh toán, dịch vụ hỗ trợ khách hàng, và dịch vụ giải đấu thể thao điện tử.

VTC Game đã góp phần quan trọng vào sự phát triển của ngành công nghiệp game trực tuyến tại Việt Nam. Công ty đã giúp Việt Nam trở thành một trong những thị trường game trực tuyến lớn nhất Đông Nam Á.

Dưới đây là một số thành tựu nổi bật của VTC Game:

• Được vinh danh là một trong 100 doanh nghiệp công nghệ có tốc độ tăng trưởng nhanh nhất Việt Nam năm 2022.
• Được nhận giải thưởng "Công ty Game có doanh thu cao thứ hai Việt Nam" năm 2022.
• Được nhận giải thưởng "Công ty Game có nhiều tựa game thành công nhất Việt Nam" năm 2023.

VTC Game là một công ty phát hành game hàng đầu Việt Nam, với tiềm năng phát triển to lớn trong tương lai. Công ty đang tích cực phát triển các sản phẩm và dịch vụ mới, nhằm đáp ứng nhu cầu của người chơi game Việt Nam.

Emobi

Emobi là một công ty phát triển game được thành lập vào năm 2009. Năm 2015 công ty đổi tên thành HIKER GAMES. Công ty đã phát triển và phát hành thành công một số tựa game nổi tiếng, bao gồm:

• 7554 (2012): Một game bắn súng chiến thuật lấy bối cảnh cuộc kháng chiến chống Pháp của Việt Nam.
• 2112 (2015): Một game nhập vai thế giới mở lấy bối cảnh tương lai.
• Mộng Võ Lâm (2016): Một game nhập vai kiếm hiệp lấy bối cảnh Việt Nam thời nhà Trần.
• Đại Minh Chủ (2017): Một game nhập vai thẻ tướng lấy bối cảnh Trung Quốc thời nhà Minh.
• Caravan War (2017): Một game chiến thuật thời gian thực lấy bối cảnh Việt Nam thời nhà Trần.
• ToyQuest (2022): Một game hành động nhập vai lấy bối cảnh thế giới đồ chơi.

Funtab

Funtap là một công ty công nghệ thông tin có trụ sở tại Thành phố Hồ Chí Minh, Việt Nam. Công ty được thành lập vào năm 2012 và hiện là một trong những nhà phát hành game hàng đầu tại Việt Nam.

Funtap hoạt động trong lĩnh vực phát hành game mobile, bao gồm các tựa game nhập vai, game bắn súng, game chiến thuật, và game casual. Công ty đã phát hành thành công một số tựa game nổi tiếng tại Việt Nam, bao gồm:

• Ngôi sao thời trang (2017)
• Cửu Âm Chân Kinh (2018)
• Tam Quốc Chí (2019)
• Tiên Kiếm Kỳ Hiệp (2020)
• Thần Long Đại Chiến (2021)

Funtap có kế hoạch tiếp tục mở rộng quy mô và phát triển các sản phẩm và dịch vụ mới, nhằm đáp ứng nhu cầu của người chơi game Việt Nam và khu vực.

Mog

Mog là một công ty công nghệ thông tin có trụ sở tại Thành phố Hồ Chí Minh, Việt Nam. Công ty được thành lập vào năm 2022 và hiện đang phát triển một nền tảng trò chơi đám mây dành cho người chơi game Việt Nam.

Mog cho phép người chơi game truy cập và chơi các trò chơi PC yêu thích của họ trên điện thoại thông minh hoặc máy tính bảng. Nền tảng này sử dụng công nghệ đám mây để truyền trực tiếp trò chơi từ máy chủ của Mog đến thiết bị của người chơi. Điều này cho phép người chơi game chơi các trò chơi PC cao cấp trên các thiết bị có cấu hình thấp.

Mog hiện đang trong giai đoạn phát triển beta và chỉ có sẵn cho một số người dùng được chọn. Công ty có kế hoạch phát hành nền tảng này cho công chúng vào cuối năm 2023.

Công ty Game quốc tế chi nhánh tại Việt Nam

Với lợi thế nguồn nhân lực trẻ, giá rẻ và đầy tiềm năng, Việt Nam cũng là thị trường rất tốt để các công ty, tập đoàn game lớn nước ngoài mở các chi nhánh tại Việt Nam. Điều này vừa gián tiếp và trực tiếp thúc đầy ngành phát triển game và đào tạo nguồn lực cho phát triển game chuyên nghiệp trong nước. Tiêu biểu có thể kể tới các công ty Game lớn như:

1. Gameloft (Pháp): Công ty phát triển và phát hành game di động hàng đầu thế giới. Chi nhánh tại Việt Nam có trụ sở tại Thành phố Hồ Chí Minh, với hơn 200 nhân viên.
2. Tencent (Trung Quốc): Tập đoàn công nghệ lớn nhất Trung Quốc, với nhiều hoạt động kinh doanh khác nhau, bao gồm phát triển game. Chi nhánh tại Việt Nam có trụ sở tại Thành phố Hồ Chí Minh, với hơn 1.000 nhân viên.
3. Vietnam Esports (Garena): Hơn 100 nhân viên vận hành các game và giải đấu nổi bật như Liên Minh Huyền Thoại, FIFA Online 4, Free Fire,...
4. NEXON Dev Vina (Nexon Hàn Quốc): Công ty phát triển và phát hành game trực tuyến hàng đầu thế giới. Chi nhánh tại Việt Nam có trụ sở tại Thành phố Hồ Chí Minh, với hơn 500 nhân viên.
5. Netmarble (Hàn Quốc): Công ty phát triển và phát hành game di động hàng đầu thế giới. Chi nhánh tại Việt Nam có trụ sở tại Thành phố Hồ Chí Minh, với hơn 300 nhân viên.
6. Sparkx (Singapore): Sparkx là một công ty con của Virtuos, một công ty công nghệ có trụ sở tại Singapore. Sparkx được thành lập vào năm 2022, và có trụ sở chính tại Thành phố Hồ Chí Minh.
7. EA (Mỹ): Nhà phát hành game lớn nhất thế giới. Chi nhánh tại Việt Nam có trụ sở tại Thành phố Hồ Chí Minh, với hơn 200 nhân viên.
8. Capcom (Nhật Bản): Nhà phát triển và phát hành game hàng đầu thế giới. Chi nhánh tại Việt Nam có trụ sở tại Thành phố Hồ Chí Minh, với hơn 100 nhân viên.
9. Square Enix (Nhật Bản): Nhà phát triển và phát hành game hàng đầu thế giới. Chi nhánh tại Việt Nam có trụ sở tại Thành phố Hồ Chí Minh, với hơn 50 nhân viên.
10. Ubisoft (Pháp): Công ty phát triển và phát hành game hàng đầu thế giới. Chi nhánh tại Việt Nam có trụ sở tại Thành phố Hồ Chí Minh, với hơn 30 nhân viên.
11. Bandai Namco (Nhật Bản): Nhà phát triển và phát hành game hàng đầu thế giới. Chi nhánh tại Việt Nam có trụ sở tại Thành phố Hồ Chí Minh, với hơn 20 nhân viên.

Game made in Việt Nam xuất khẩu

Giai đoạn từ 2015 - 2022 cũng chứng kiến sự phát triển vượt bậc game Việt bằng cách xuất khẩu. Trong đó thị trường Đông Nam Á đang là “mảnh đất tiềm năng” cho các Studio Việt.

Thực tế, rất nhiều game Việt xuất khẩu như Dead Target (VNG), Gun & Dungeons, Magic Tiles (Amanotes),...đều có vị trí khá cao trên bảng xếp hạng thế giới.

Tuy vậy, để chúng ta so sánh với những nền công nghiệp game trung bình khá tới tốt như Trung Quốc, Nhật Bản,...là rất khó.

Một điều thẳng thẳng cần phải nhận rằng dù là đồ họa hay gameplay thì game Việt vẫn chưa tối ưu hóa được tốt. Đúng là chúng ta có những sản phẩm đáng chú ý xuất khẩu nhưng vẫn chưa đủ sức nặng để cạnh tranh sòng phẳng.

Các tựa game Việt có thể rất tốt về ý tưởng, công nghệ, đồ họa nhưng rất dễ mắc các lỗi về hệ máy, cấu hình. Điều này tạo nên thách thức cực lớn cho các Studio Việt nếu muốn sản xuất game xuất khẩu.

Chính sách hỗ trợ và thúc đẩy từ chính phủ

Nhìn vào các ngành như du lịch, hàng không, sản xuất ô tô chúng ta mới thấy được tầm quan trọng của chính sách từ Chính phủ.

Thực tế càng về sau thì Chính phủ cũng đã nhận ra được tiềm năng lớn của ngành công nghiệp Game. Tuy nhiên sự đầu tư, hỗ trợ vẫn còn chưa thực sự nổi bật.

Ngoài việc chưa đánh thuế đặc biệt với các đơn vị sản xuất, phát hành game online thì chưa có động thái thực sự rõ ràng cho chiến lược của Nhà nước. 

Đặc biệt, việc chưa có ý tưởng giới hạn game xuyên biên giới, ưu tiên game nội địa đang khiến cho các Studio trong nước gặp nhiều khó khăn.

Tiềm năng và thách thức của ngành game made in Việt Nam

Nói rằng ngành game Việt Nam đã đi qua được 20 năm nhưng thực tế thời gian phát triển chỉ có khoảng 10 năm gần đây và chủ yếu tập chung vào thể loại game di động nhỏ. Với chừng đó thời gian mà đạt được thành tựu như hiện nay là rất tốt. Tuy nhiên vẫn còn nhiều thách thức cần phải vượt qua.

Tiềm năng của ngành game Việt Nam

Trong sự kiện ngày 18/3, ông Lê Quang Tự Do (Cục trưởng Phát thanh - Truyền hình & Thông tin điện tử) cho rằng: “game là lĩnh vực có rất nhiều tiềm năng”.

• Điều này là hoàn toàn dĩ nhiên bởi thành công của các nước Châu Á khác như Nhật, Trung Quốc, Hàn Quốc là minh chứng.
• Không đâu xa, chính thị trường game non trẻ của nước ta cũng đã minh chứng tiềm năng to lớn bằng hàng loạt thành tựu.
• Theo thống kê, cứ 25 game đăng tải trên CH Play hoặc AppStore thì có 1 game xuất phát từ Studio Việt. Doanh thu của ngành game Việt Nam cũng xếp thứ 5 Đông Nam Á.
• Dự tính trong năm 2023, ngành Game Việt Nam có thể đạt doanh thu hơn 500 triệu USD.
• Cũng theo ông Tự Do thì Apple đã tiết lộ rằng có hơn 180.000 người Việt đang viết ứng dụng cho Apple Store và Google Store. Tiềm lực nhân lực chưa bao giờ là vấn đề đối với Việt Nam.

Game made in Việt Nam cũng có tiềm năng cực lớn khi đã xây dựng nền tảng khá vững chãi. Chúng ta có những Studio đủ tiềm lực như VNG, FPT, Emobi, Hiker games... cũng có các game đình đám như Flappy Bird, Free Fire, 7554, Caravan War...

Nếu có đủ sự đầu tư về con người, ý tưởng và hạ tầng thì game Việt hoàn toàn có thể thêm nhiều lần tạo “cơn sốt” toàn cầu.

Thách thức

Đương nhiên những thách thức mà game Việt đang phải đối mặt là rất nhiều. 

Tạm kết

Nhìn chung, game made in Việt Nam đã trải qua 20 năm với rất nhiều khó khăn. Tuy bằng tiềm lực nhân lực trẻ, sáng tạo, nhiệt huyết chúng ta đã có một số thành quả tuyệt vời. Tuy vậy, nếu muốn thực sự bứt phá, trở thành một thị trường sản xuất game lớn, tự chủ để có thể cạnh tranh với thị trường quốc tế thì cần nhiều hơn sự đầu tư nhiều hơn nữa từ nhận thức, đầu tư Chính phủ cũng như tất cả mọi người.